Tymczasowe aresztowanie z pewnością nie należy do sytuacji codziennych. Jest to sytuacja tak przykra, jak szczególna, w której bądź co bądź niewinna w świetle prawa osoba zostaje tymczasowo pozbawiona wolności, a co za tym idzie zmuszona jest przestawić na specjalne tory całe swoje życie. Konsekwencją pozbawienia wolności osoby tymczasowo aresztowanej jest fizyczna rozłąka oraz znaczące utrudnienie kontaktu z osobami najbliższymi – podkreśla adw. Arkadiusz Szymański z kancelarii Zemła Szymański Adwokaci sp. j.
Jak skontaktować się z tymczasowo aresztowanym?
W niniejszym artykule przedstawiona zostanie kwestia możliwości telefonicznego kontaktu z osobą tymczasowo aresztowaną.
Przechodząc do meritum nie sposób nie rozpocząć od wniosku, że możliwość kontaktu telefonicznego z osobą tymczasowo aresztowaną została niestety od dn. 1 stycznia 2023 r. zdaniem autora niniejszego artykułu nadmiernie zaostrzona.
Zgodnie bowiem z aktualnym brzmieniem regulującego tę kwestię art. 217c § 1c Kodeksu karnego wykonawczego (dalej k.k.w.) Tymczasowo aresztowany w szczególnie uzasadnionych wypadkach, zwłaszcza gdy bezpośredni kontakt jest niemożliwy lub szczególnie utrudniony, lub gdy wynika to z nagłej sytuacji życiowej, może korzystać, w terminach ustalonych w porządku wewnętrznym obowiązującym w areszcie śledczym, z samoinkasującego aparatu telefonicznego do kontaktu z inną osobą niż wymieniona w § 1a.
Przeprowadzenie rozmowy wymaga każdorazowej zgody organu, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, wydanej w formie zarządzenia, o którym mowa w § 2 lub 3, chyba że organ, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, zarządzi inaczej; w takim wypadku zarządzenie obowiązuje do chwili zmiany organu, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje; organ do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje wydaje zarządzenie o odmowie wyrażenia zgody na korzystanie przez tymczasowo aresztowanego z samoinkasującego aparatu telefonicznego albo o jej cofnięciu, jeżeli nie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, o którym mowa w zdaniu pierwszym albo w wypadku, o którym mowa w § 2. Jeżeli potrzebujesz adwokata w sprawie karnej sprawdź kancelarię: https://zemla-szymanski.pl.
Niezmienna pozostaje jednak konieczność uzyskania zarządzenie o zgodzie na korzystanie z samoinkasującego aparatu telefonicznego wydanego przez Organ, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje. Organ ten nie może wydać takiego zarządzenia, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że zgoda ta zostanie wykorzystana w celu bezprawnego utrudniania postępowania karnego lub do popełnienia przestępstwa, w szczególności podżegania do przestępstwa (art. 217c § 2 pkt 1) i 2) k.k.w.).
Wskazać należy, ze wypadku gdy tymczasowo aresztowany pozostaje do dyspozycji kilku organów, wymagana jest zgoda każdego z nich, chyba że organy te zarządzą inaczej (art. 217c § 3 k.k.w). W celu uzyskania przedmiotowego zarządzenia koniecznym będzie zatem złożenie wniosku o jego wydanie do właściwego organu, którym w zależności od etapu postepowania karnego będzie właściwa prokuratura (postepowanie przygotowawcze) albo sąd (postepowanie rozpoznawcze).
Przechodząc natomiast do kwestii zasadniczej wskazać należy, ze generalną zasadą wyrażoną w treści § 1 ww. przepisu jest, że [t]ymczasowo aresztowany nie może korzystać z innych niż samoinkasujący aparat telefoniczny środków łączności.
Z samoinkasującego się aparatu telefonicznego tymczasowo aresztowany – stosownie do treści art. 217c § 1a k.k.w. – może (z pewnymi zastrzeżeniami – o czym dalej), korzystać co najmniej raz w tygodniu, w terminach ustalonych w porządku wewnętrznym obowiązującym w areszcie śledczym, z samoinkasującego aparatu telefonicznego do kontaktu z obrońcą, pełnomocnikiem będącym adwokatem lub radcą prawnym oraz przedstawicielem niebędącym adwokatem ani radcą prawnym, który został zaaprobowany przez Przewodniczącego Izby Europejskiego Trybunału Praw Człowieka do reprezentowania tymczasowo aresztowanego przed tym Trybunałem. Uzyskanie takiego zarządzenia dla wyżej wymienionych osób co do zasady nie stanowi większej trudności (z opisanymi powyżej zastrzeżeniami z art. 217c § 2 i 3 k.k.w.)
W aktualnym stanie prawnym sytuacja znacznie komplikuje się w kwestii uzyskania zgody na kontakt telefoniczny z tymczasowo aresztowanym dla osób innych niż powyższe, w tym niestety także dla osób najbliższych- zauważa adw. Bartosz Zdziarski z kancelarii Zemła Szymański Adwokaci sp. j., więcej dowiesz sie tutaj: https://zemla-szymanski.pl/kancelaria-adwokacka-warszawa/.
Stosownie do treści art. 217c § 1c [t]ymczasowo aresztowany w szczególnie uzasadnionych wypadkach, zwłaszcza gdy bezpośredni kontakt jest niemożliwy lub szczególnie utrudniony, lub gdy wynika to z nagłej sytuacji życiowej, może korzystać, w terminach ustalonych w porządku wewnętrznym obowiązującym w areszcie śledczym, z samoinkasującego aparatu telefonicznego do kontaktu z inną osobą niż wymieniona w § 1a.
Dla przeprowadzenia takiej rozmowy powyższy przepis wymaga każdorazowej zgody, wydanej w formie zarządzenia zgody organu (lub organów) do którego (lub których )dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, chyba że organ (lub organy), do którego (lub których) dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, zarządzi (lub zarządzą) inaczej.
W takim wypadku zarządzenie obowiązuje do chwili zmiany organu, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje; organ do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje wydaje zarządzenie o odmowie wyrażenia zgody na korzystanie przez tymczasowo aresztowanego z samoinkasującego aparatu telefonicznego albo o jej cofnięciu, jeżeli nie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, o którym mowa w zdaniu pierwszym albo w wypadku, o którym mowa w § 2.
Powyższa regulacja czyni możliwość uzyskania zgody na widzenie z osobą tymczasowo aresztowaną wyjątkiem od reguły, przez co jest obecnie niezmiernie trudna do uzyskania. Wskazać jednak należy, że nie zawsze taka była.
Zgodnie bowiem z treścią art. 217c k.k.w. w brzmieniu sprzed 1 stycznia 2023 r. stanowił, że Tymczasowo aresztowany z pewnymi zastrzeżeniami mógł korzystać z aparatu telefonicznego, na zasadach określonych w regulaminie organizacyjno-porządkowym wykonywania tymczasowego aresztowania, za zgodą organu, do którego dyspozycji pozostawał (W wypadku gdy tymczasowo aresztowany pozostawał do dyspozycji kilku organów, w przypadku braku odmiennego zarządzenia wymagana była zgoda każdego z nich (art. 217c § 3 brzmieniu sprzed 1 stycznia 2023 r.)
Podobnie wówczas Organ, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostawał, wydawał zarządzenie o zgodzie na korzystanie z aparatu telefonicznego, chyba że zachodziła uzasadniona obawa, że zostałaby ona wykorzystana: w celu bezprawnego utrudniania postępowania karnego lub do popełnienia przestępstwa, w szczególności podżegania do przestępstwa (art. 217c § 2 pkt 1) i 2) k.k.w. brzmieniu sprzed 1 stycznia 2023 r.
Widać więc wyraźnie, że odmiennie od obecnego brzmienia regulacji art. 217 k.k.w., jego poprzedni kształt ustanawiał generalną zasadę, w świetle której tymczasowo aresztowany mógł pod wskazanymi wyżej warunkami kontaktować się telefonicznie z osobami najbliższymi. Więcej możesz przeczytać tutaj: https://zemla-szymanski.pl/prawa-i-obowiazki-podejrzanego/.
Zdaniem autora niniejszego artykułu zmianę tę należy ocenić negatywnie, uznając ją za niezrozumiałą. Wskazać bowiem należy, że osoby najbliższe dla osoby tymczasowo aresztowanej w przeważającej części przypadków nie są w żaden sposób powiązane z przestępczym procederem, o udział w którym podejrzewana jest osoba im najbliższa, toteż trudno wyobrazić sobie, by taki kontakt telefoniczny sam z siebie zostałby wykorzystany w celu bezprawnego utrudniania postępowania karnego lub do popełnienia przestępstwa, w szczególności podżegania do przestępstwa.
Obecny kształt przepisu zdaje się także stać w opozycji do z art. 8 ust. 1 i 2 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 (dalej Konwencja), zgodnie z którym kma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji, zaś ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa, jest niedopuszczalna jest z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób. Obecny kształt art. 217 k.k.w. natomiast stanowi generalną ingerencję władzy publicznej w ww. prawo osoby tymczasowo aresztowanej, sama przez się będąc przypadkiem przewidzianym przez ustawę.
Mając powyższe na uwadze, autor niniejszego artykułu żywi nadzieję, formułując postulat de lege ferenda, że kwestia uzyskania zgody na kontakt telefoniczny z osobą najbliższą tymczasowo aresztowanego zostanie zmieniona i uzyska kształt sprzed 1 stycznia 2023 r. Póki co jednak pragnąc uzyskać taką zgodę od organu, do którego dyspozycji pozostaje tymczasowo aresztowany pozostaje powoływanie się na normę wynikająca z Konwencji, gdyż wydaje się ona najadekwatniejsza do osiągnięcia tego celu, jako stojąca hierarchii aktów prawnych wyżej niż ustawa i przez to mająca prymat przed zastosowaniem normy ustawowej.
Artykuł sponsorowany