Z uwagi na dynamiczne tempo zmian przepisów oraz wysoki stopień ich skomplikowania pomoc prawnika w wielu przypadkach jest nieodzowna. Z usług prawniczych korzystają zarówno przedsiębiorcy, jak i osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej. Kim jest radca prawny i kiedy warto skorzystać z jego usług?
Kto może zostać radcą prawnym?
Wymagania niezbędne względem osób wykonujących zawód radcy prawnego zostały wymienione w ustawie o radcach prawnych. Zgodnie z art. 24 na listę radców prawnych może być wpisana osoba, która:
- ukończyła studia wyższe prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskała tytuł magistra prawa lub ukończyła równorzędne studia za granicą;
- korzysta z pełni praw publicznych oraz dysponuje pełną zdolnością do czynności prawnych;
- jest nieskazitelnego charakteru i swoich dotychczasowym zachowaniem daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu radcy prawnego;
- ukończyła aplikację radcowską i złożyła egzamin zawodowy z wynikiem pozytywnym.
Zawód radcy prawnego jest zawodem zaufania publicznego, regulowanym zarówno poprzez akty prawa powszechnie obowiązującego, jak i wewnętrzne pragmatyki samorządowe.
Komu może pomóc radca prawny?
Radca prawny świadczy pomoc zarówno na rzecz przedsiębiorców – firm indywidualnych, spółek prawa handlowego, jak i innych podmiotów wpisanych do rejestru KRS, jak spółdzielnie, wspólnoty czy NZOZ.
Z usług radcy prawnego korzystają również osoby fizyczne, które mierzą się ze sprawami wymagającymi fachowej wiedzy prawniczej. Do takich spraw można zaliczyć np.
- spory z pracodawcą;
- sprawy spadkowe;
- sprawy o przyznanie świadczeń przez organy rentowe.
Czym zajmuje się radca prawny?
Przedmiotem działania radcy prawnego jest świadczenie pomocy prawnej. Może ono polegać np. na udzielaniu porad prawnych z różnych gałęzi prawa, sporządzaniu pism procesowych i podań, a także reprezentowaniu klientów przed sądami powszechnymi oraz organami administracyjnymi.
Wiele kancelarii świadczy również bieżącą obsługę prawną podmiotów gospodarczych, np. software house’ów lub firm transportowych.
Stałe wsparcie radcy prawnego jest szczególnie istotne dla przedsiębiorców, którzy zawierają umowy z kontrahentami, biorą udział w negocjacjach oraz sporach sądowych. Asysta wykwalifikowanego prawnika to gwarancja należytego zabezpieczenia interesu podmiotu oraz działania w granicach zakreślonych przez przepisy prawa.
Polskie prawo w niektórych przypadkach przewiduje tzw. przymus adwokacko-radcowski. Oznacza to, że wybrane czynności dla zachowania skuteczności prawnej muszą zostać dokonane przez radcę prawnego lub adwokata.
Różnice między adwokatem a radcą prawnym
Zasadniczo, przy obecnym stanie prawnym kompetencje adwokata i radcy prawnego nie różnią się od siebie. Zarówno radca prawny jak i adwokat może być profesjonalnym pełnomocnikiem w postępowaniu przed sądami powszechnymi i urzędami państwowymi.
Polska stanowi wyjątek na tle innych państw w zakresie zawodów prawniczych, ponieważ występują dwa zawody, które pokrywają się niemalże w pełni swoimi kompetencjami, a podlegają pod dwa różne, niezależne od siebie samorządy zawodowe.
Podział ten wykształcił się w przeszłości, w latach 60 XX w. Zawód adwokata istniał w Polsce już w 20-leciu międzywojennym i swoimi kompetencjami obejmował reprezentowanie klientów przed sądami i urzędami.
Historia zawodu radcy prawnego
Zawód radcy prawnego powstał 13 grudnia 1961 r. wraz z uchwaleniem przez Radę Ministrów uchwały o obsłudze prawnej przedsiębiorstw państwowych, zjednoczeń oraz banków państwowych. Początkowo do tych działań ograniczało się wykonywanie zawodu radcy prawnego i tym samym miał inne kompetencje niż adwokat. Do 2015 r. stopniowo wyrównywano kompetencje obydwu zawodów i obecnie różnica pomiędzy nimi polega niemal wyłącznie na tym, że radca prawny może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę bez zawieszania działalności zawodowej, a osoby wykonujące zawód adwokata są pozbawione takiej możliwości.
Zarówno adwokaci jak i radcowie są zorganizowani w samorządzie zawodowym, jest to odpowiednio Okręgowa Rada Adwokacka i Okręgowa Izba Radców Prawnych. Aby zostać radcą prawnym lub adwokatem należy ukończyć pięcioletnie studia prawnicze w dowolnej szkole wyższej w Polsce, zdać egzamin wstępny na aplikację, ukończyć 3-letnią aplikację i złożyć egzamin zawodowy z pozytywnym wynikiem. Aplikacje różnią się od siebie zakresem materiału ze względu na to, że są prowadzone przez samorządy zawodowe, jednak te różnice nie są kluczowe.
Mity dotyczące radców prawnych i adwokatów
Jako element rozróżniający, często podaje się argument, że adwokaci działają na rzecz osób fizycznych w sprawach związanych z np. procesem sądowym lub postępowaniem w urzędzie, a radcowie prawni są niejako doradcami biznesowymi dla przedsiębiorców i spółek z zakresu prawa. Takie przekonanie utrwaliło się od czasów PRL jednak w obecnej sytuacji nie jest trafne.
Podsumowując, jeżeli zmagamy się z problemem natury prawnej, nie ma znaczenia czy udamy się do adwokata, czy do radcy prawnego, obaj specjaliści pomogą nam w takim samym zakresie, więc w takim przypadku lepiej kierować się opiniami o danym prawniku niż opierać swój wybór na tym do jakiego samorządu zawodowego należy.
Gdzie można znaleźć radcę prawnego?
Radca prawny może wykonywać swój zawód jako działalność indywidualną, a także prowadząc kancelarię w formie spółki osobowej, której wyłącznym przedmiotem działalności jest świadczenie pomocy prawnej. W odróżnieniu od adwokata radca prawny może wykonywać zawód również na podstawie stosunku pracy.
Obowiązujące regulacje wprowadzają daleko idące ograniczenia w zakresie reklamy usług prawniczych. Wiele prężnie rozwijających się kancelarii prawnych, możesz jednak łatwo odnaleźć w sieci.
Reklama zawodu radcy prawnego. Co należy o niej wiedzieć?
Wykonywanie zawodu radcy prawnego wiąże się z szeregiem ograniczeń dotyczących reklamy świadczonych usług. Szczegółową regulację w tym zakresie wprowadza Kodeks Etyki Radcy Prawnego, który przyznaje prawo do informowaniu o wykonywaniu zawodu.
Oznacza to, że profesjonalny pełnomocnik może podejmować działania o charakterze informacyjnym, które nie stanowią bezpośredniej propozycji zawarcia umowy z konkretnym klientem. W praktyce zwykle będą to działania o charakterze edukacyjnym, jak prowadzenie bloga, nagrywanie podcastów czy publikowanie e-booków poświęconych konkretnym zagadnieniom z branży prawniczej.
Warto jednak pamiętać, że reklama kancelarii radcy prawnego nie powinna opierać się na bezpośrednich porównaniach z konkurencją. Musi być również rzetelna, czyli przekazywać wyłącznie prawdziwe i zweryfikowane informacje. Komunikaty kierowane do odbiorcy nie mogą godzić w elementarne zasady wykonywania zawodu radcy prawnego, jak tajemnica zawodowa lub niezależność.
Warto również wskazać, że w komunikacie reklamowym nie powinny pojawić się stawki za konkretne czynności prawne. Z jednej strony ma to na celu uniknięcie porównywania ze sobą kancelarii pod względem cenowym. Z drugiej zaś wynika ze specyfiki samej pomocy prawnej i skali oraz różnorodności związanych z nią usług.
Prosta konsultacja z zakresu prawa spadkowego wymaga zwykle znacznie mniej zaangażowania i pracy ze strony profesjonalnego pełnomocnika niż doradztwo w zakresie optymalizacji podatkowej, choć obie usługi stanowią poradę prawną.
Zawody prawnicze po angielsku
Attorney-at-Law to Radca Prawny. Jest to prawnik, który zdał egzamin radcowski i uzyskał wpis na listę radców prawnych. Radca prawny może prowadzić indywidualną praktykę prawniczą lub pracować w kancelarii radców prawnych.
Trainee Attorney-at-Law to Aplikant radcowski / Aplikantka radcowska. Jest to osoba, która odbywa staż w kancelarii radcowskiej i przygotowuje się do zdania egzaminu radcowskiego. Aplikant radcowski może pomagać radcy prawnemu w wykonywaniu jego obowiązków. Nie może on natomiast samodzielnie udzielać porad prawnych.
Law Firm of Attorney-at-Law / Law Firm of Attorneys-at-Law to Kancelaria Radcy Prawnego / Kancelaria Radców Prawnych. Jest to miejsce, w którym pracują radcy prawni i/lub aplikanci radcowscy. Kancelaria radcowska może prowadzić różnego rodzaju sprawy prawne. Może to być np. doradztwo prawne, reprezentowanie klientów przed sądami i urzędami, sporządzanie umów i pism procesowych itp.
The National Bar of Attorneys-at-Law to Samorząd radców prawnych. Jest to organ, który zrzesza wszystkich radców prawnych w Polsce. Samorząd radców prawnych odpowiada m.in. za nadzór nad wykonywaniem zawodu radcy prawnego oraz ustala standardy etyczne dla tej grupy zawodowej.
Bar Association of Attorneys-at-Law to Okręgowa Izba Radców Prawnych. Jest to organizacja, która zrzesza radców prawnych pracujących w danym okręgu prawnym. Okręgowa Izba Radców Prawnych odpowiada m.in. za nadzór nad wykonywaniem zawodu radcy prawnego w danym okręgu oraz organizuje szkolenia i konferencje dla swoich członków.
The National Bar Council of Attorneys-at-Law to Krajowa Rada Radców Prawnych. Jest to organ naczelny, który odpowiada za koordynację działań Samorządu radców prawnych oraz Okręgowych Izb Radców Prawnych. Krajowa Rada Radców Prawnych zajmuje się m.in. tworzeniem standardów etycznych dla radców prawnych oraz reprezentowaniem ich interesów wobec organów państwowych i międzynarodowych.
The Board of the National Bar Council of Attorneys-at-Law to Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych. Jest to organ wykonawczy Krajowej Rady Radców Prawnych. Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych
W celu usystematyzowania nazewnictwa zawodów prawniczych, Krajowa Rada Radców Prawnych w 2018 roku, przyjęła specjalną uchwałę. Uchwała ta w pełni reguluje tłumaczenia powyższych zwrotów. Zachęcamy do zapoznania się z jej pełnym tekstem.