Jeśli prowadzisz swój własny biznes to być może miałeś już do czynienia z nieuczciwymi kontrahentami, którzy nie chcieli zapłacić za wykonaną przez Ciebie usługę lub towar. Mój dzisiejszy artykuł pomoże Ci zabezpieczyć się przed taką sytuacją. Dowiesz się z niego, czym jest rejestr dłużników, jak sprawdzić wiarygodność kontrahenta oraz jaka jest różnica między BIG a BIK.
Autorem artykułu jest Łukasz Kulicki, Radca prawny i Partner w Kancelarii Linke Kulicki. Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej, skontaktuj się z autorem przez formularz kontaktowy, dostępny na stronie Kancelarii.
Czym jest rejestr dłużników?
Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z ryzykiem braku uiszczenia płatności za nasze usługi, bądź towary przez nieuczciwego kontrahenta. Bywa to szczególnie uciążliwe dla małych przedsiębiorców, dla których poszczególne kontrakty mogą się okazać „być albo nie być” dla funkcjonowania ich biznesu. Aby zapobiec takim sytuacjom, przed zawarciem umowy z kontrahentem warto sprawdzić jego historię w rejestrze dłużników. Bardzo często pozwala to już na tym etapie zidentyfikować nieuczciwego kontrahenta i tym samym zapobiec potencjalnym problemom dla Twojego przedsiębiorstwa.
Rodzaje rejestrów dłużników
Głównymi rejestrami dłużników w Polsce są Biuro Informacji Kredytowej, biura informacji gospodarczej oraz Krajowy Rejestr Zadłużonych.
BIK czyli Biuro Informacji Kredytowej jest swego rodzaju centralnym rejestrem danych dot. kredytobiorców, założonym przez Związek Banków Polskich i prywatne banki. Ma on za zadanie gromadzić, przetwarzać i udostępniać dane dot. historii kredytowej i tym samym dostarczać informacji, który podmiot może okazać się problematyczny przy spłacaniu kredytu.
BIG czyli biuro informacji gospodarczej to instytucja przetwarzająca dane na temat dłużników. W przeciwieństwie do BIK-u, gromadzi więc dane, które dotyczą nie tylko kredytobiorców, ale także wszystkich innych podmiotów mających problemy z płatnością.
Warto podkreślić, że w Polsce nie istnieje jeden centralny BIG. W ramach systemu funkcjonuje bowiem 5 BIG-ów, z których każdy prowadzi odrębną listę dłużników i działa na własnych zasadach (oczywiście w ramach ustalonych przez ustawodawcę ram prawnych). BIG-i funkcjonujące w Polsce to:
- Biuro Informacji Gospodarczej InfoMonitor
- Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej
- Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej
- ERIF Biuro Informacji Gospodarczej
- Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych Biuro Informacji Gospodarczej
KRZ czyli Krajowy Rejestr Zadłużonych, zawiera informacje dot. podmiotów niewypłacalnych oraz zagrożonych niewypłacalnością lub upadłością. Został uruchomiony w 2021 r. przez Ministra Sprawiedliwości, który jest zarazem odpowiedzialny za jego prowadzenie.
Z punktu widzenia przedsiębiorcy, najwięcej interesujących informacji oferują rejestry BIG. W związku z tym, w dalszej części artykułu skupię się właśnie na nich.
Co znajduje się w BIG?
Rejestry dłużników nie funkcjonują na zasadach, które znamy choćby z KRS. Nie są one publicznie dostępne od ręki dla każdego. Aby uzyskać dostęp do interesujących nas informacji, należy bowiem wygenerować specjalny, płatny raport, którego zakres jest uzależniony od wersji pakietu, który wykupimy – czym droższy, tym więcej informacji zawiera.
Raporty w BIG zawierają informacje o zobowiązaniach finansowych – zarówno firm, jak i konsumentów. Są to m. in. informacje na temat poszczególnych długów, łącznego zadłużenia, a także historii spłacania dotychczasowych zobowiązań. Oprócz tych względnie podstawowych danych, rejestry oferują również tak szczegółowe informacje jak np. te dotyczące dotacji przyznanych firmie, czy informacji z KNF dot. listy ostrzeżeń.
Warto podkreślić, że dane dotyczą nie tylko negatywnych informacji ale również tych pozytywnych, świadczących o rzetelnym podejściu do spłacania zobowiązań. Pozwala to operatorowi danych na przygotowanie wskaźnika ryzyka dot. potencjalnej wiarygodności kontrahenta.
Kto przekazuje dane do BIG?
Krąg podmiotów mogących przekazywać dane do BIG-u jest bardzo szeroki. Należą do niego przedsiębiorcy ze wszystkich sektorów gospodarki, jednostki samorządowe, sądy oraz osoby fizyczne.
Ceny pakietów BIG
Koszt skorzystania z usług BIG-u zależy od rodzaju usługi, którą wybierzesz tj. od tego czy zdecydujesz się na wykup abonamentu, czy jednorazowego raportu dotyczącego konkretnej firmy.
Ceny miesięcznych abonamentów są bardzo zróżnicowane i zależą od stopnia zaawansowania pakietu oraz polityki cenowej danego BIG-u. Podstawowe abonamenty są dostępne już od niespełna 200 zł miesięcznie. Za najbardziej zaawansowane, możemy jednak zapłacić nawet niespełna 1000 zł. Ceny jednorazowego raportu o firmie również się różnią. Są jednak zdecydowanie tańsze od abonamentu i wynoszą od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych.
Podsumowanie
Jak już podkreśliłem, każdy z BIG-ów działa na własnych zasadach i prowadzi odrębną listę dłużników. W związku z tym, przed zawarciem umowy z potencjalnym kontrahentem radziłbym co do zasady sprawdzić bazę każdego z nich.
Zdaję sobie jednak sprawę, że wykupienie pakietu we wszystkich BIG-ach, w związku z ich relatywnie wysoką ceną, może być jednak problematyczne dla części przedsiębiorstw. Patrząc jednak na to jak wiele podmiotów działających na rynku zalega z płatnościami, taka forma zabezpieczenia może się jednak okazać kluczową inwestycją z punktu widzenia bezpieczeństwa Twojego biznesu.